रघुवंशे वर्णिताः आदर्शाः

Abstract

अद्यत्वे समस्ते संस्कृतवाघ्मये सर्वे{पि पश्चिमा अपश्चिमा विपश्चितः निर्विवादं कालिदासरचितानां ग्रन्थानां वैशिष्ट्यम्, भाषासौन्दर्यम्, अलंकारनैपुण्यम्, वर्णनपाण्डित्यम्, रचनाकौशलं च स्वीकुर्वन्ति। यदि वयमपि साहित्यिकचक्षुषा तस्य ग्रन्थस्य आपंक्ति अध्ययनं कुर्मश्चेत् विज्ञातुं शक्या यच्च कालिदासविषये उपुर्यक्तानि तथ्यानि नितान्तमेव दृढ़ानि सन्ति। अत एव साहित्यजगति कालिदासः कविकुलगुरु उच्यते। भावपक्षः कलापक्षश्च कालिदासस्य अतीव सुब(ौ वर्तते। सम्प्रति वयं रघुवंशम् अनुसृत्य तदानीन्तनस्य समयस्य का×िचत् आदर्शभूतां स्थितिं प्रति विचारं विदध्मः। रघुवंशं महाकाव्यं वर्तते। तत्रा च कालिदासस्य साहित्यलालित्यं दृष्ट्वा सर्वे{पि पण्डिता मोदमानाः सन्तः तद्गुणकीर्तनं कुर्वन्ति।